Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), bayan atletlerde testosteron hormonu sınırlamasına yönelik kural değişikliği nedeniyle uzun yıllardır karşılaşmalara katılamayan Güney Afrikalı bayan atlet Caster Semenya’nın, ferdî haklarının ihlal edilmesine yönelik itirazını kabul etti.
Testosteron düzeyi doğuştan yüksek bayan sportmenlerin, muhakkak aralıklar ortası yarışlara lakin hormon düzeyini düşüren ilaçlar kullanması halinde müsaade veren kural değişikliğine itiraz ettiği için müsabakalara katılmasına müsaade verilmeyen Semenya’nın, uzun yıllardır sürdürdüğü hukuk uğraşı, olumlu sonuçlandı. Son olarak şahsî haklarını korumadığı gerekçesiyle İsviçre’yi AİHM’e şikayet eden 32 yaşındaki atletin itirazı, haklı bulundu.
AİHM’den yapılan açıklamada, testosteron hormonu yüksek atletler ortasında yer alan ve ilaç kullanmayı reddeden Semenya’nın, yasal haklarını korumak ismine İsviçre Federal Mahkemesi’ne 3 yıl evvel yaptığı itirazın reddedilmesinin, oy çokluğuyla ayrımcılık olarak değerlendirildiği belirtildi.
İsviçre’nin, Semenya’nın yasal haklarını müdafaa konusunda gereken önlemi almadığı, spor mesleğine yönelik müdahalenin “sınırı aşan noktalara” geldiği ve bu durumun “kabul edilemez” bulunduğu tabir edildi.
Memleketler arası Atletizm Federasyonları Birliği (IAAF), 2018 yılında yaptığı kural değişikliği ile testosteron hormonu yüksek bayan atletlere 400 ile 1600 metre ortası yarışlara lakin hormon düzeyini düşüren ilaçlar kullanması halinde müsaade verileceğini duyurmuştu.
Cinsel ayrımcılığa yol açtığı gerekçesiyle uzun mühlet tartışılan bu kural değişikliğinin akabinde Semenya’nın Memleketler arası Spor Tahkim Mahkemesine (CAS) itirazı kabul edilmemişti. Güney Afrikalı atletin İsviçre Federal Mahkemesi’ne yaptığı itiraz ise başta kabul edilerek kelam konusu kural değişikliği askıya alınmasına karşın Dünya Atletizm Birliğinin (World Athletics) itirazının akabinde 2019’da tekrar yürürlüğe konmuştu. Semenya ise ferdî haklarının ihlali nedeniyle İsviçre Federal Mahkemesi’ne ikinci kere başvurmuş ve bu da reddedilmişti.
800 metre kategorisinde iki olimpiyat (2012 Londra, 2016 Rio) ve üç dünya (2009 Berlin, 2011 Daegu, 2017 Londra) şampiyonluğu bulunan Semenya, ilaç kullanmayı reddetmesi nedeniyle uzun yıllardır karşılaşmalara alınmıyor. Kelam konusu ilaçların sıhhati tehdit ettiğini savunan Semenya ise şahsî haklarının ihlal edilmesi ve spor mesleğine devam edememesi münasebetleriyle 2021’de AIHM’e başvurmuştu.
